یکی از مصالح پرمصرف در حوزه ساخت و ساز در ایران، بلوک است. بلوک ها دارای انواع مختلفی مانند بلوک سبک و سنگین و … هستند که با توجه به ساختار و کاربردی که دارند مورد استفاده قرار می گیرند (با توجه به اینکه بلوک های سبک خود دارای انواع گوناگون می باشد)، یکی از پرطرفدارترین انواع بلوک در ایران، بلوک سبک پوکه ای است. در سال‌های اخیر، بلوکهای سبک جایگزین بلوکهای بتنی سنگین در دیوارهای غیر باربر شده اند که این امر توانسته به کمتر شدن بار مرده سازه کمک شایانی کند.
تولید این بلوک‌ها پروسه‌ای متفاوت دارد اما به علت داشتن وزن پایین، نه تنها فرایند ساخت و ساز را سریع می سازند، بلکه با کاهش بار مرده و وزن ساختمان، در استحکام ساختمان تاثیر گذاشته و حتی ایمنی آن در برابر زلزله را نیز افزایش می‌دهند. این نوع بلوک ها با مواد اولیه‌ی متفاوت و ویژگی‌های منحصر به فرد، جایگاهی مناسب در صنعت ساختمان سازی کسب کرده‌اند. در این مقاله کوتاه به بیان ویژگی های این نوع بلوک و مزایای استفاده از آن می پردازیم.
بلوک پوکه ای سبک چیست؟
پوکه معدنی، خود ماده ای شبیه به خاکستر است که از گدازه‌های آتشفشانی حاصل از فوارن‌های پرقدرت کوه‌های آتشفشان می باشد. در واقع این ماده از ذرات گدازه در حال فعالیت آتشفشان باقی می ماند. نکته جالب توجه درباره این ماده، این است که به علت چگالی پایین روی آب به صورت شناور باقی می ماند و همین چگالی پایین سبب کاربرد آن در بلوک ساختمانی شده است.
همچنین در ساختار پوکه معدنی مقادیر بالایی سیلیکات، مقداری آهن و منیزیم نیز موجود است. لازم به ذکر است که بلوک پوکه‌ای انواع مختلفی دارد که تمام آن ها از پوکه معدنی ساخته نشده که در ادامه بیشتر به سایر مواد سازنده‌ی بلوکهای پوکه‌ای خواهیم پرداخت. از بلوک پوکه معدنی همانند دیگر بلوک های سبک، معمولا برای اجرای دیوارهای تیغه و دیوارهای حاشیه به کار می رود.
بلوک پوکه ای که در گروه انواع بلوک های سبک قرار می گیرد، این روزها کاربرد فراوانی در زمینه دیوارچینی دارد. از جمله دیگر بلوک های سبک می توان به بلوک لیکا نیز اشاره کرد.
مواد به کار رفته در ساخت بلوک پوکه ای:
بلوک پوکه ای از مخلوط سیمان، آب، ماسه و ذرات پوکه‌ی معدنی به دست می آید. بلوک پوکه ای در مواد تشکیل دهنده خود از دانه های پوکه معدنی خرد شده به جای ماسه سنگ استفاده کرده است.
انواع بلوک پوکه ای سبک
بلوک های پوکه ای عموما به دو شکل تو پر و تو خالی ساخته می شوند که عمده کاربرد آن ها در قسمت ساخت دیوارها و سقف ها مورد استفاده قرار می گیرد، ضخامت بلوک های تو خالی به منظور استفاده بهینه از ویژگی عایق کاری آن ها بیشتر از بلوک های معمولی است؛ اما این افزایش ضخامت به دلیل وزن بسیار کم بتن مصرفی در ساخت پوکه تو خالی، اثرگذاری زیادی در وزن نهایی بلوک ندارد.
قلوه سنگ یا سنگ پوکه معدنی آب نما پوکه ای است که از گدازه های آتشفشانی تشکیل می شوند. این پوکه ها بعد از رسیدن به سطح زمین سرد می شوند و به شکل دانه‌های ریز و درشت و در ابعاد و اشکال مختلف در می آیند که سطح آن حباب و دارای سوراخ هایی است. نام علمی آن پومیس (Pumice) است. مهمترین ویژگی پوکه ها، استحکام بالای آن ها در ترکیب با سیمان و همچنین وزن بسیار سبک آن ها است. علاوه بر این که توانایی نگهداری آب در خود را دارند و به همین دلیل مقاومت بتن را افزایش می دهند.
نحوه ساخت بلوک پوکه ای سبک
مهم ترین و اصلی ترین ماده ای که در ساخت بلوک پوکه ای به کار میرود، پوکه معدنی آن است، به همین دلیل این ماده باید از مرغوبیت بالایی برخوردار باشد. پوکه ای که رنگ تیره دارد به این معناست که سبک است و دارای آهک کمتری می باشد، پس مرغوبیت آن بالاتر است. باید دقت فراوانی در هنگام تهیه پوکه کرد زیرا که وجود ناخالصی در پوکه، سبب از بین رفتن ویژگی‌های اصلی آن نظیر وزن پایین و مقاومت در برابر رطوبت می گردد. ساخت این نوع بلوک زمانی حدود یک روز لازم دارد و علاوه بر آن، نیازمند اقداماتی همانند ساخت بلوک های دیگر است. در ادامه به این اقدامات اشاره خواهیم کرد:
- اندازه گیری دقیق مواد اولیه: در اولین مرحله، باید وزن تمام مواد اولیه، یعنی سیمان، آب، پوکه و ماسه اندازه گیری شود تا بعد از آن، به مقدار درست با یکدیگر مخلوط شوند.
- قالب ریزی مواد اولیه: بعد از مخلوط شدن مواد اولیه به مقدار مناسب با یکدیگر،، آنها را در قالب های مخصوص بلوک ریخته می شوند و شروع به لرزاندن قالب‌ها می کنند تا توسط دستگاه بلوک زنی کاملا یکدست و یکپارچه در سطح قالب پخش شوند.
- دستگاه پرس بلوک: بعد از آن قالب‌ها روی یک صفحه فلزی قرار می گیرند و وارد دستگاه پرس می شوند. در نهایت قالب‌های پرس شده برای حدود 10 الی 12 ساعت در اتاق بخار قرار می گیرند. بخار آب یکی از روش‌های عمل آوری بلوک پوکه ای است همانطور که گفتیم رطوبت باعث تقویت پیوند میان اجزای سازنده‌ی بلوک میگردد. به همین سبب برای عمل آوری بلوک پوکه ای، بخار آب و یا آب خالص به کار می رود.
البته نکاتی وجود دارد که قبل از شروع تولید بلوک پوکه ای باید بدان توجه کنید، به عنوان مثال: در صورتی که قرار باشد بلوک معدنی، در دیوارهای حاشیه‌ای به کار رود، مرغوبیت پوکه اهمیت زیادی ندارد. به همین دلیل، بلوک معدنی دارای کیفیت متوسط نیز برای این دیوارها کفایت می کند.
وزن بلوک سبک دلیل تمایز آن از سایر بلوک هاست. لازم به ذکر است که خود بلوک سبک نیز به انواع گوناگونی تقسیم می شود.
از عواملی که باید قبل از شروع تولید به آن توجه کنید مواردی همچون موارد زیر می باشد:
- کیفیت پوکه و سیمان
- محل کاربری بلوک
- آب و هوای منطقه
- اندازه‌ی ریزدانه‌های پوکه
- ضخامت قالب بلوک زنی
وزن بلوک پوکه ای
وزن این بلوک ها با توجه به اندازه و ابعاد آن مشخص می گردد. به بیانی دیگر، هرچه وزن این بلوک بالاتر باشد به این معناست که قالب بلوک بزرگتر بوده است. اما این موضوع را در نظر داشته باشید که وزن مشخصی برای بلوک های پوکه ای در نظر گرفته نشده است و تنها طبق خواست تولید کننده و نیاز بازار تولید می شود.
مزایای بلوک پوکه ای سبک
استفاده از بلوک سبک پوکه ای دارای مزایا و ویژگی های بسیاری است که باعث می شود اکثر مهندسین و معماران از آن به عنوان مصالح کاربردی در ساخت و ساز استفاده کنند، این ویژگی ها شامل موارد زیر است:
وزن سبک
مهمترین ویژگی بلوک های پوکه ای سبک بودن آن ها است، این مسئله باعث می شود تا حمل و نقل مصالح راحت تر صورت گیرد و هزینه کمتری نیز برجای می گذارد. همچنین باعث کاهش هزینه و زمان اجرای پروژه های ساخت و ساز می شود. ضمن این که سبکی بلوک های پوکه ای باعث می شود وزن ساختمان کاهش چشم گیری داشته باشد. علاوه بر موارد ذکر شده، ارتباط مستقیم نیروی زلزله وارد بر سازه با وزن آن سبب می شود که اثرگذاری زلزله در تخریب ساختمان هایی که با پوکه های سبک ساخته می شوند کمتر شود. تا جایی که وزن دیوار ساخته شده از بتن سبک در مقایسه با دیوارهای آجری معمولی 2.5 برابر کمتر است.
عایق حرارتی
بلوک سبک پوکه ای که از سیمان و پوکه معدنی ساخته می شود، دارای لایه عایق حرارتی می باشند که قابلیت پوشش دادن دیوارهای ساختمان را دارد، از طرفی استفاده از بلوک های پوکه ای در عایق کاری دیوارهای جانبی، مورد تایید سازمان بهینه سازی مصرف سوخت در ایران قرار گرفته است و استفاده از بلوک های پوکه ای در ساخت دیوار بدون نیاز به عایق دیگری یک عایق همگون محسوب می شود.
عایق صوتی
ویژگی ظاهری و ساختاری پوکه ها بدین شکل است که دارای تخلخل هستند که این ویژگی باعث می شود که ضریب انتقال صوت در آن ها به شکل چشم گیری کاهش پیدا کند تا جایی که متوسط کاهش صوت با استفاده از این بلوک ها حدود 48 دسیبل است که حداقل الزامات مقررات ملی ساختمان سازی را تامین می کند.
استحکام بالا
بلوک های سبک پوکه ای بر اساس آخرین استانداردهای روز ساخته می شوند و دارای مقاومت خوبی در مقابل فشارهای وارد شده بر سطح خود، هستند. پایین بودن مدول کشسان بلوک های سبک، به عنوان مصالح پرکننده در ساختمان ها، در مناطق زلزله خیز کشور، باعث افزایش دوره نوسانی این ساختمان ها و در نتیجه کاهش نیروی زلزله و کاهش تخریب می شود.
کارپذیری بالا
بلوک های سبک پوکه ای کارپذیری بالایی از نظر فیزیکی دارند، به همین دلیل انجام عملیاتی چون میخ کوبی، سوراخ کوبی، شیار زنی و … روی این بلوک ها آسان است و این امر موجب جلوگیری از شکسته شدن و غیرقابل استفاده شدن بلوک ها می گردد، که در نتیجه آن، در مصرف مصالح ساختمانی صرفه جویی می شود. در دیوارچینی با این نوع بلوک، می توان از انواع ملات ها استفاده کرد و محدودیتی برای شما ایجاد نخواهد کرد.
سرعت بالا در اجرا
استفاده از مصالح سنتی مثل آجر معایبی به همراه دارد که استفاده از بلوک پوکه ای آن ها را رفع می کند. از جمله معایب، بالا بودن زمان کار با بلوک آجری و نیاز آن به ملات فراوان برای چسبندگی می باشد. استفاده از مصالح به روزتری مثل بلوک سبک پوکه ای انجام عملیات دیوار چینی، سقف چینی و ساخت کف با کیفیت و سهولت بیشتری انجام می گیرد.
کاربری متنوع
استفاده از این نوع بلوک های ساختمانی با توجه با ترکیب سیمان به عنوان متریال اصلی ساخت بلوک، برای استفاده در سازه های مختلف مثل سازه های صنعتی، مسکونی، تجاری و کشاوری مناسب خواهند بود.
استحکام و مقاومت بالا در آتش سوزی
از آنجایی که پوکه های معدنی در دمای بالای 1200 درجه سلسیوس ساخته می شوند، می توانند شوک های حرارتی بالاتر از 1200 درجه سلسیوس را نیز تحمل کرده و استحکام خوبی در مقابل آتش سوزی داشته باشند.
معایب بلوک پوکه ای چیست؟
در این مقاله که به بررسی بلوک های پوکه ای پرداخته ایم، لازم است تا در کنار بازگو کردن مزایا و ویژگی های مثبت این نوع بلوک، معایب آن را نیز بازگو کنیم، چرا که به همان اندازه که مزایای بلوکهای پوکه ای مورد بحث است معایب بلوکهای پوکه ای نیز مورد توجه است.
- پایین بودن مقاومت حرارتی بلوک های پوکه ای نسبت به عایق های متداول نظیر پشم سنگ و فوم
- وجود تولید کنندگان غیر استاندارد که به شدت می تواند بر کیفیت محصول تولیدی اثر بگذارد
- در برخی مواقع در کارخانه های تولید کننده بلوک های پوکه ای از مخلوط نمک و خاک استفاده می شود که همین دلیل محکمی بر کاهش مقاومت بلوک های پوکه ای است
مقایسه بلوک پوکه ای با بلوک سیمانی
در این قسمت مقایسه ای بین بلوک های پوکه ای با انواع بلوک سیمانی داشه ایم که موارد زیر، نتیجه آن است:
- بلوک های پوکه ای نسبت به بلوک های سیمانی عایق بهتری در مقابله با حرارت و صدا هستند از این رو در ساخت ساختمان ها بسیار پر کاربرد تر اند.
- بلوک های پوکه ای وزن کمتری نسبت به سایر بلوک ها دارند به همین جهت است که در ساخت برج های بلند از آن ها استفاده می شود.
- در ساختمان سازی و همچنین ساخت و ساز های بزرگ از بلوک های پوکه ای جهت تسریع کارها استفاده می شود به تعبیری این بلوک ها (بلوک های پوکه ای) نسبت به بلوک های سیمانی سرعت کار را بالا می برند.
- اگر ساختمان احداث شده با بلوک های پوکه ای با حادثه آتش سوزی مواجه شود کمتر از بلوک های سیمانی با خطرات تخریب مواجه خواهد شد چرا که در برابر حریق بسیار مقاوم هستند. (تمامی مقایبسه براساس بلوک سیمانی سبک بود و بلوک سیمانی در این قسمت مورد بحث نیست)
در نهایت بلوک سبک پوکه ای خوب است یا بد؟
در این مقاله با بلوک پوکه ای، چیستی آن، مزایا و معایب آن تا حدودی آشنا شدید مزایا و ویژگی های بلوک سبک پوکه ای آشنا شدید، با توجه به این که کشور ما روی کمربند زلزله قرار دارد و اکثر مناطق کشور حادثه خیز است، استفاده از مصالح ساختمانی استاندارد، مدرن و سبک می تواند تخریب در اثر بلایا و حوادث را تا حد زیادی کاهش داده و باعث حفظ جان و سرمایه باشد، بنابراین با استفاده از بلوک سبک پوکه ای، همانند بلوک تیغه ای، می توان سازه های مستحکم و مقاوم با هزینه مناسب تر و در مدت زمان کمتری ساخت.
حال بهتر است این مژده را به شما بدهیم که با وجود تمامی بی کیفیتی ها و نا مرغوب بودن بلوک های پوکه ای، گروه تک سامان هور تولید کننده دارای نشان استاندارد و دارای گواهینامه فنی، با بهترین و با کیفیت ترین دستگاه ها و نیروی انسانی زبده و کارآمد، بلوک های پوکه ای را تولید می نماید و شما می توانید با ثبت سفارش خود به بهترین بلوک های پوکه ای دست پیدا کنید.
مطالب مرتبط:
مقایسه بلوک سبک با مصالح ساختمانی دیگر به شما کمک می کند تا با آکاهی کامل مصالح مورد نیاز برای ساختمان سازی را انتخاب کنید.