بلوک پرلیت یا بلوک پوکه‌ای معدنی نوعی از مصالح ساختمانی منحصربه‌فرد و طبیعی است که به‌عنوان جایگزین بلوک‌های سنتی سیمانی یا سفالی استفاده می‌شود. ویژگی‌های جذب محدود رطوبت، عایق صوتی و حرارتی مناسب، استحکام بالا و دوستدار محیط زیست بودن از مهم‌ترین دلایل گستردگی کاربرد بلوک پرلیت در پروژه‌های ساختمانی مختلف است و با وزن سبکی هم که دارد موجب پایین آمدن وزن کلی بنا می‌شود.
فرایند ساخت و ساز ساختمانی با استفاده از بلوک پرلیت ساده‌تر از سایر انواع بلوک ساختمانی سنتی انجام می‌شود و مقاومت و پایداری بیشتری هم ارائه می‌دهد. همچنین این نوع بلوک ساختمانی هزینه‌های ساخت و ساز را تا اندازه قابل توجهی کاهش می‌دهد و به‌طورکلی یک نوع مصالح ارزان‌تر از سایر انواع بلوک پوکه‌ای به شمار می آید که برخلاف بلوک پرلیت بر پایه پوکه‌های صنعتی تهیه می‌شوند.
بلوک پرلیت چیست؟
بلوک پرلیت یک نوع از بلوک‌های پیش‌ساخته ساختمانی پوکه‌ای است که بر پایه پوکه‌های معدنی ساخته می‌شود. بلوک پرلیت در دسته بلوک سبک قرار می گیرد که امروزه بسیار مورد توجه مهندسان برای دیوارچینی ساختمانی قرار گرفته است.
پرلیت (Perlite) یک ماده معدنی است که در فعل و انفعالات آتشفشانی و بر اثر سرد شدن سریع از ۴ تا ۲۰ برابر حجم اولیه ماده، بیشتر حجم پیدا کرده است. در طی فعالیت‌های آتشفشانی آب موجود در ماده خام پرلیت به دام افتاده و بعد از داغ شدن، به‌صورت انفجاری از ماده اولیه خارج شده و موجب فومی شکل شدن پرلیت می‌شود. ساختار فومی یا پوکه‌ای پرلیت دلیل اصلی سبک بودن این ماده معدنی آتشفشانی است و به همین دلیل از مناسب‌ترین مواد معدنی برای جایگزین شدن ماسه در ملات سیمانی و اضافه شدن در ملات مصالح ساختمانی و به‌خصوص انواع بلوک است.
درواقع نام بلوک پرلیت اشاره‌ای مستقیم به جایگزین شدن پوکه پرلیت به جای ماسه در ملات مورد نیاز برای ساخت بلوک است و بلوک‌های ساخته شده با این ترکیب با نام بلوک پرلیت شناخته می‌شود. به دلیل سبکی این بلوک ها، همچون بلوک لیکا، استفاده از آن را برای بناها و کسانی که دیوارچینی را اجرا می کنند بسیار راحت و به دور از سختی می باشد.
کاربرد بلوک لیکا در زمینه دیوارچینی بسیار بالا بوده و امروزه جایگاه ویژه ای در صنعت ساخت و ساز پیدا کرده است.
کاربرد بلوک پرلیت
بلوک پرلیت عمدتاً برای ساخت دیوار در سازه‌های ساختمانی مختلف کاربرد دارد. بلوک پرلیت مانند آجر یا سایر بلوک‌های ساختمانی بر روی هم چیده می‌شود و با ملاتی که معمولاً از سیمان، ماسه و آب تشکیل شده است، متصل می‌گردد. به دلیل سبک بودن این نوع بلوک و با هدف پایین آوردن وزن سازه، استفاده از بلوک پرلیت به‌عنوان بلوک‌های سقفی هم متداول است. بلوک های مختلفی در ساخت سقف مورد استفاده قرار می گیرند، که بلوک پرلیت نیز یک نوع بلوک سقفی است.
عایق سازی دمایی یا صوتی و برطرف کردن برخی از نیازها یا ضرورت‌های ساختمان‌سازی در این زمینه، از دیگر کاربردهای بلوک پرلیت است که اگرچه نیازها را به‌مانند عایق‌های تخصصی ساختمانی (مانند عایق‌های پشم سنگ، نانو و…) برطرف نمی‌کند، اما راهکاری ارزان و منطقی برای کاهش مشکلات و آسیب‌ها در این زمینه است.
مزایای بلوک پرلیت
- وزن سبک
- مقاومت در برابر آفات مختلف با منشأ حیوانی یا گیاهی به دلیل PH خنثی (۶/۵)
- عایق صوتی مناسب به دلیل وجود واحدهای بی‌شمار هوا در ساختار پوکه‌ای (حداقل ۳۵ و حداکثر ۶۵ دسی‌بل)
- عایق حرارتی مناسب و کاهش هزینه‌های مصرف انرژی در ساختمان‌ها
- مقاومت حرارتی بالا (نقطه ذوب ۱۲۰۰ درجه سانتی‌گراد) و جلوگیری از خسارت‌های حوادث مربوط به حریق
- بلوک پرلیت رنگ پذیر است و انواع و ساختارهای مختلف آن را می‌توان در ترکیب با رنگ دانه‌های مختلف هم تهیه کرد
- قابلیت برش مناسب
- قابلیت میخ پذیری مطلوب
مطالب مرتبط:
کسب اطاعات درباره بلوک هبلکس کمک می کند تا بهترین بلوک و مصالح ساختمانی را برای ساختمان خود انتخاب کنید.
معایب بلوک پرلیت
به‌طورکلی معایب محدودی متوجه بلوک پرلیت و کاربردهای آن می‌شود اما می‌توان تجدید پذیر نبودن آن را به‌عنوان یکی از معایب اصلی این نوع بلوک معرفی کرد. همچنین به دلیل ساختار ترد و پوکه‌ای، مقاومت بلوک پرلیت در برابر فشار نسبت به بلوک سیمانی پایین‌تر است. درست است که بلوک سیمانی در نوع سنگین آن ها، بار مرده ساختمان را افزایش می دهد، اما از مقاومت فشاری بالایی برخوردار است.
مطالب مرتبط:
اگر قصد دیوارچینی به وسیله بلوک سیمانی را دارید، مقاله “در ساختمان سازی با بلوک سیمانی چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟” به شما کمک می کند تا به صورت اصولی دیوار ساختمان را بنا کنید.
انواع بلوک پرلیت
تقسیم‌بندی انواع بلوک ازجمله بلوک پرلیت بر اساس معیارهای مختلفی مانند چگالی، ترکیبات سازنده و شکل و ساختار بلوک انجام می‌شود. مرسوم‌ترین روش دسته‌بندی در ایران بر اساس شکل بلوک است که درخصوص بلوک پرلیت، به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
بلوک پرلیت چهار جداره
این نوع بلوک پرلیت با وزن حدود ۱۲ کیلوگرم مناسب استفاده در دیوارچینی است. ساختار توخالی و چهار لایه‌ای این نوع بلوک موجب مقاومت صوتی بالای این نوع بلوک تا میزان ۵۰ دسی‌بل شده است و به همین دلیل برای کاربردهایی با این شرایط مناسب است.
بلوک‌های پرلیت یا غیر پرلیت چهار جداره ساختار مقاوم و عملکرد فنی خوبی دارد اما به دلیل نازک بودن بخش‌هایی از بدنه، بیشتر از انواع دیگر در معرض آسیب‌های ناشی از شکستگی قرار می‌گیرد. انواع بلوک پرلیت سه جداره هم مشابه بلوک چهار جداره است اما همان‌طور که از نامش مشخص می‌شود، ساختار توخالی آن از سه لایه تشکیل شده و جزئیات عملکردی متفاوتی را هم ارائه می‌دهد.
بلوک پرلیت توخالی ته پر
انواع بلوک توخالی ته پر یا دو جداره از متداول‌ترین ساختارهای بلوک سیمانی است و به صورت تک خانه‌ای (نیمه) و دو خانه‌ای (کامل) توسط تولیدکننده‌های مختلف تهیه می‌شود. این نوع بلوک برای دیوار مناسب است و به دلیل ساختار قطور بدنه، مقاومت بالایی دارد. قابلیت‌های عایق حرارتی و صوتی در این نوع بلوک پرلیت در حد عمومی است و قیمت بلوک پرلیت توخالی هم به همین دلیل پایین‌تر از سایر انواع است.
بلوک پرلیت توپر
انواع بلوک پرلیت توپر با ساختارهای متنوعی (زبانه‌دار، فارسی بر، ساده و…) تهیه می‌شود و مخصوص دیوار است. این نوع بلوک بدون جداره تهیه شده و ساختار توخالی ندارد، به همین دلیل وزن بالاتری نسبت به بلوک‌های جداره‌دار دارد و در عوض مقاومت و استحکام بیشتری را برای سازه‌های ساختمانی فراهم می‌کند.
مطالب مرتبط:
اجرای سقف کاذب در اغلب ساختمان ها با انواع کاربری بسیار مرسوم است. اگر قصد اجرای آن در ساختمان خود را دارید لازم است درباره آن بیشتر بدانید.
ابعاد بلوک پرلیت
حداقل ضخامت و وزن بلوک‌های پرلیت با وزن تقریبی ۴ تا ۱۸ کیلوگرم، بسته به ابعاد مشخص می‌شود و باید تمام استانداردهای مورد نیاز در این زمینه را رعایت کند. بلوک پرلیت با توجه به نوع ساختار و کاربرد، در ابعاد مختلفی تولید می‌شود که متداول‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
- طول ۵۰، عرض ۱۵، ارتفاع ۲۰
- طول ۴۰ عرض ۲۰، ارتفاع ۱۵
- طول ۴۰، عرض ۱۰، ارتفاع ۲۰
- طول ۴۰، عرض ۸، ارتفاع ۲۰
- طول ۴۰، عرض ۲۰، ارتفاع ۲۰
- طول ۴۹، عرض ۱۷/۵، ارتفاع ۲۰
پ‌ن:
قالب بندی از مراحل اولیه مهم ساختمان سازی است. درباره آن بیشتر بخوانید!
روش تولید بلوک پرلیت
انواع مختلف بلوک پرلیت از طریق روش‌های مشخص و استانداری تولید می‌شود که جزئیات آن با توجه به امکانات و قابلیت‌های علمی و فنی تولیدکننده‌های مختلف، متفاوت است.
روش تهیه بلوک پرلیت با اندازه‌گیر دقیق مواد اولیه (پوکه معدنی، ماسه، سیمان و آب) آغاز می‌شود و با قالب‌گیری این مواد توسط دستگاه‌های مخصوص بلوک زنی ادامه پیدا می‌کند.
مرحله بعد از قالب گیری و پرس دقیق مواد درون قالب، کیورینگ یا عمل آوری به وسیله بخاردهی به بلوک انجام می‌شود تا مقاومت بلوک‌ها در حین خشک شدن توسط رطوبت افزایش پیدا کند. این مرحله معمولاً حدود ۱۰ ساعت زمان می‌برد و بعد از آن بلوک پرلیت آماده عرضه به بازار است.