دیوار باربر وظیفه انتقال نیرو از سقف و ستون‌ها به پی ساختمان را بر عهده دارد. یعنی وزن سقف و ستون‌ها بر روی آن قرار می‌گیرد. پس طبیعی است که مصالح استفاده شده برای دیوار باربر باید از دیگر قسمت‌های ساختمان متفاوت باشد. بنابراین مصالح مورد استفاده ، باید دارای ویژگی‌های منحصر به فردی باشد.
انسان‌ها از گذشته‌های دور، تمایل زیادی به حفظ حریم خصوصی زندگی خود داشتند. به همین دلیل بود که از عناصری همچون سنگ‌ها و حصار‌های چوبی برای این منظور استفاده می‌کردند. با گذشت زمان متریال مورد استفاده در این دیوارها و حصارها تغییر کرد. در زمان های نزدیکتر در سال های گذشته از بلوک باربر در ساختمان‌سازی بهره می‌برند. البته امروزه علاوه بر حفاظت از حریم شخصی افراد، فاکتور‌های دیگری مثل عایق سرما و گرما و صوت و همینطور زیبایی و شهرسازی نیز به این دیوارها اضافه شده‌است. در ادامه به بیان مصالح مناسب دیوارچینی و ویژگی‌های آن خواهیم پرداخت.
بلوک سیمانی باربر چیست؟
برای ساخت دیوارهای باربر باید از بلوک سیمانی باربر استفاده کرد که در واقع نوعی بلوک سیمانی است که نحوه تولید آن به صورتی است که محصول تولید شده، مقاومت فشاری بیشتری داشته باشد و بار بیشتری را تحمل کند. این بلوک نسبت به سایر بلوک‌های سیمانی وزن بیشتری دارد. مقاومت فشاری بلوک سیمانی بیشتر از سایر بلوک‌های ساختمانی است. این بلوک تحت استاندارد خاصی تولید می‌شود. بلوک سیمانی باربر تو خالی است و این ویژگی و همچنین ابعاد مناسبی که دارد، موجب می‌شود تا به راحتی قابل اجرا باشد.
دیوار باربر را می‌توان یکی از مهمترین اعضای سازه‌ای برشمرد. این دیوار وزن خودش، وزن سقف و همچنین وزن دیوارها در طبقات بالایی را تحمل می‌کند. با توجه به این موضوع، دیوار باربر باید مقاومت بسیار بیشتری از سایر دیوارهای غیر باربر داشته باشد. برای ساخت دیوار باربر بهتر است از بلوک سیمانی باربر استفاده کرد تا دیوار ساخته شده، تحمل وزن سازه را داشته باشد. برای اجرای اینگونه سازه‌‌ها، رعایت الزامات مبحث هشتم مقررات ملی “طرح و اجرای ساختمان‌های با مصالح بنایی” اجباری است.
ویژگی‌های بلوک سیمانی باربر
بلوک سیمانی از ویژگی‌ها و مشخصات خاصی به لحاظ میزان مقاومت، جذب آب و وزن بلوک برخوردار است که در این بخش به آن‌ها می‌پردازیم.
مقاومت فشاری بلوک سیمانی
باید بدانید که مقاومت فشاری این بلوک سیمانی با مقاومت فشاری بلوک سیمانی غیر باربر متفاوت است. استاندارد مصالح ساختمانی ایران (ISIRI 70-1) مقاومت فشاری بلوک سیمانی باربر را بین 120 تا 140 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع تعیین کرده است. در صورتی که مقاومت فشاری بلوک سیمانی غیر باربر را 25 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع می‌داند.
جذب آب بلوک سیمانی باربر
حداکثر جذب آب بلوک سیمانی، 208 کیلوگرم بر متر مکعب است.
وزن مخصوص بلوک سیمانی
یکی دیگر از ویژگی‌های بلوک سیمانی که بر اساس استاندارد مصالح ساختمانی ایران تعیین می‌شود، وزن مخصوص آن است. بلوک‌های سیمانی باربر 2200-2400 کیلوگرم بر متر مکعب تعیین شده است.
ویژگی‌های دیوار باربر
- تحمل وزن سازه و افزایش مقاومت و استحکام آن
- انتقال بار مرده وزنده ساختمان به فونداسیون
- پشتیبانی از اعضای سازه‌ای مانند تیرهای سقف، دال‌ها و دیوارها
انواع دیوار باربر
- دیوار بتنی پیش ساخته
این دیوار با قالب‌های مخصوص در کارخانه تولید شده و به محل پروژه منتقل می‌شود و در آنجا مونتاژ می‌شود. این دیوار استحکام و دوام مناسبی دارد.
- دیوار حائل
این دیوار به عنوان پشتیبان جانبی عمل می‌کند. این دیوار علاوه بر صنعت ساختمان سازی در صنعت راه سازی نیز کاربرد دارد.
- دیوار بنایی
به دیوارهای ساختمان بنایی دیوار بنایی می‌گویند. این دیوارها با دوام ترین عضو ساختمان بنایی هستند. تحمل این دیوار به اندازه‌ای است که می‌توان وزن یک ساختمان چند طبقه را نیز تحمل کنید. یکی از ویژگی‌های دیوار بنایی، کنترل دما در داخل و خارج ساختمان است.
- دیوار میخ فلزی پیش پانل شده
این دیوار به عنوان روکش دیوار خارجی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. فلزی که در این دیوار به کار می‌رود، می‌تواند فولاد ضد زنگ، مس و یا آلومینیوم باشد. این دیوار بار لرزه‌ای و باد را تحمل می‌کند.
- دیوار سنگی
یکی از انواع دیوار باربر، دیوار سنگی است. البته لازم به ذکر است که این دیوار امروزه کاربرد چندانی ندارد و تنها برای بازسازی ساختمان‌های قدیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آجر باربر
یکی از مصالحی که از قدیم نیز به عنوان مصالح باربر اسفاده می شده، آجر بوده است.دیوار باربر وظیفه انتقال نیرو از سقف و ستون‌ها به پی ساختمان را بر عهده دارد. یعنی وزن سقف و ستون‌ها بر روی آن قرار می‌گیرد. آجر مورد استفاده شما باید در کنار اندازه و ابعاد استاندارد، از متریال و همچنین مقاومت خوبی نیز برخوردار باشد.
علاوه بر ابعاد آجر یکی از ایراداتی که آجر ها دارند این است که قبل از اقدام به دیوار چینی باید حتما مصالح را خیس کنید. چون در این صورت است که آجر‌ها رطوبت ملات را جذب نمی‌کنند و همینطور مقاومت آن‌ها بیشتر می‌شود. در صورتی که آجر‌ها رطوبت ملات را جذب کنند بعد از مدتی پوک شده و استحکام و عمر ساختمان کاهش چشمگیری خواهد یافت.
با توجه به زلزله‌هایی که در چند سال گذشته در کشور ما رخ داده است، دیوار چینی و رعایت اصول آن از اهمیت زیادی در افزایش سطح کیفی سازه برخوردار است. چرا که بخش اصلی فشار و وزن سقف و ستون‌ها بر روی دیوارهای باربر قرار می گیرد.
توجه به این موضوع بسیار مهم، و ساخت دیوار با کیفیت پایین، مخصوصا در مناطق زلزله‌خیز می‌تواند سبب وارد آمدن ضرر‌های مالی و جانی جبران‌ناپذیری شود. با رعایت اصول دیوار چینی و استفاده از آجر دیوار باربر، می‌توانیم از وارد آمدن این خسارات جدی، جلوگیری به عمل آوریم.
انتخاب بلوک برای دیوار باربر
برای هر قسمتی از سازه، باید از مصالح مناسب آن استفاده شود. مثلا در قسمت‌های جداساز مثل تیغه، باید از بلوک سبک غیر باربر استفاده کرد. در حالی که در دیوار باربر باید از بلوک باربر مناسب دیوار چینی بهره برد. بلوک بتنی باربر با استاندارد 1-70 نوعی از بلوک های سیمانی است که متناسب با شرایط بارگذاری بیشتر تولید می شود. این بلوک ها وزنی سنگین تر دارند و ابعاد آن معمولا 20*20*40 می باشد. مقاومت این بلوک ها تحت فشار بسیار بیشتر از سایر مصالح هست و می توان بلوک های تولید شده با این استاندارد را به عنوان بلوک باربر استفاده کرد.
اجرای این بلوک ها با توجه به توخالی بودن و ابعادشان بسیار راحت تر از آجرهای فشاری هست.
برای تهیه مصالح و اجرای تیغه چینی به چه چیزهایی نیاز هست؟
سنجیدن دقیق نقشه و پلان معماری
برای اینکه در اجرای نقشه ساختمان دچار مشکل نشده و از درستی ابعاد و اندازه‌های تعیین شده اطمینان حاصل کنید، باید قبل از دیوارچینی بلوک ها را به اصطلاح یک رگه کنید. یعنی با چیدن یک ردیف بلوک سیمانی در محل مورد نظر، از درستی اندازه‌ها مطمئن شوید.
صاف بودن ردیف دیوار
در هنگام دیوارچینی باید دقت کنید که دیوار کاملا صاف بوده و به هیچ سمتی مایل نباشد.
شاقول بودن دیوارها
دیوارها باید کاملا شاقول باشند. در غیر این صورت در زمان نازک‌کاری باید مخارج بیشتری را برای پنهان کردن این نقص در دیوار، متحمل شوید. علاوه بر این دوغاب‌خور دیوار و کاشی‌ها و سنگ نما نیز بیشتر می‌شود.
جمع بندی
بلوک سیمانی باربر یکی از مصالحی است که دارای فاکتور‌هایی از جمله مقاومت بالا و عایق گرما و سرما را تا حد قابل قبولی برای افراد فراهم می‌کند. به همین دلیل است که این مصالح ساختمانی مطمئن، رواج زیادی در ساخت دیوار ها و بنا‌های مختلف و ساختمان خای بنایی دارد.
کشور ایران یکی از زلزله خیزترین کشورها در جهان است. زلزله‌های اخیر ایران و آسیب‌هایی که به تبع آن به ساختمان‌ها وارد شده است، موجب شده است تا رعایت اصول دیوار چینی اهمیت بسیاری یابد.
رعایت استانداردها و اصول دیوار چینی موجب افزایش سطح کیفی سازه می‌شود. در صورتی که استانداردها رعایت نشوند، دیوار با کیفیت پایین ساخته می‌شود. ساخت دیوار با کیفیت نامناسب، به خصوص در مناطق زلزله خیزی چون ایران، خسارات جانی و مالی بسیاری به وجود می‌آورد. بنابراین باید با رعایت این استانداردها، از خسارات جبران ناپذیر جلوگیری کرد.